Het mysterie van de ‘Stadshoudersbrief’ van Prins Bernhard, waarin deze tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn diensten zou hebben aangeboden aan Hitler, duurt nog altijd voort. Dichter Manuel Kneepkens, voorheen ook bekend als gemeenteraadslid van de Rotterdamse Stadspartij, liet zich inspireren door de rol die de al even mysterieuze Rotterdammer Christiaan Lindemans, alias ‘King Kong’, in deze affaire heeft gespeeld. Een zomerklucht tussen waarheid en verdichting.
Tekst Manuel Kneepkens
De waardering voor prins Bernhard, a.k.a. de ‘Schavuit van Oranje’, was toch al nog maar een fractie van die van vlak na de oorlog. Toen was hij als ‘oorlogsheld’ ongelofelijk populair. Daar is heden weinig van over.
Het spraakmakende boek van historica Jolande Withuis ‘Juliana, vorstin in een mannenwereld’ heeft het er voor Prins Bernhard niet beter opgemaakt.
Het blijkt met die Bernhard nog veel erger gesteld dan we al wisten. Echt een hele foute man.
Dat doet mij sterk denken aan de ophef, die er een drie jaar of geleden ontstond, toen iemand zich tot de Straatnaamcommissie van de gemeente Rotterdam wendde (nee, ik was het niet…) met het verzoek de Prins Bernhardkade van een andere naam te voorzien.
‘Het kan toch niet zò zijn, dat er bij ons in Rotterdam doodleuk een straat vernoemd is naar een “louche wapenhandelaar”?’, aldus de klager. Zijn klacht haalde de pers.
Een ander iemand ( alwèèr, nee, ik niet…) haakte er op in en stelde voor de Prins Bernhardkade om te dopen in …King Kongkade. Naar ‘King Kong’ Lindemans, Bernhards favoriete koerier op het einde van de oorlog. Een grap natuurlijk, want die Lindemans, was zo mogelijk nog fouter dan de prins zelf.
Dubbelspion
Dit alles heeft mij echter op het volgende idee gebracht..
Ik pleit er bij dezen vurig voor, dat Lindemans’ graf op de begraafplaats Crooswijk een grafschrift krijgt. Aan het einde van mijn relaas zal ik een voorstel doen, hoe dat grafschrift dan wel zou moeten luiden.
Het gaat dus om het graf van Christiaan Lindemans, de roemruchte ‘dubbelspion’ eind Tweede Wereldoorlog, vanwege zijn reusachtige gestalte bijgenaamd King Kong.
Het verhaal gaat, dat het er toentertijd, eind 1944, op het hoofdkwartier van de toenmalige Binnenlandse Strijdkrachten, die onder opperbevel stonden van prins Bernhard zur Lippe Biesterfeld , nogal ‘loslippig’ toeging.
Daardoor kon King Kong Lindemans, die Bernhard diende als koerier, gemakkelijk op de hoogte raken van Market Garden, de militaire operatie bedoeld om bij Arnhem de Rijn te oversteken, richting Duitsland. Deze informatie wordt King Kong geacht doorgespeeld te hebben aan de Duitsers. Gevolg: de Slag om Arnhem, de oversteek van de Rijn, werd een mislukking. Honderden doden vielen voor niets.
Bovendien werd zo de opmars van de Westerse geallieerden zodanig vertraagd, dat de Russen eerder in Berlijn waren. Plus dat ze een groter stuk van Duitsland wisten te veroveren dan de Westerse geallieerden lief was, de latere DDR…
Berlijns wankele positie sindsdien tijdens de Koude Oorlog…de bouw van de Muur…Kennedy’s befaamde ‘Ich bin ein Berliner!’ etc….het komt allemaal rechtstreeks voort uit het mislukken van Market Garden..
Maar het graf van Christiaan Lindemans op Crooswijk ligt er vredig en verlaten bij. Niets verwijst aldaar naar Lindemans cruciale rol in de Tweede Wereldoorlog. Zijn grafsteen wijkt wat tekst betreft op geen enkele wijze af van de grafstenen rondom. Het vermeldt naam , geboortedatum en sterfdatum. Meer niet. Zelfs het woord ‘King Kong’ staat er niet op.
Schraal gedoe
Schraal gedoe ten opzichte van een Rotterdammer, die nog steeds tot de verbeelding spreekt. Niemand minder dan Willem Frederik Hermans wijdde een toneelstuk aan hem, uiteraard ‘King Kong’ geheten.
En ook thrillerschrijver Thomas Ross scheidde een dikke pil af over Christiaan Lindemans en zijn tijd. Al gaat dat geschrift eigenlijk meer over Prins Bernhard, het vaste bête noir van deze schrijver.
Ross’ roman heet eveneens King Kong.
Eigenlijk heeft Rotterdam in Christiaan Lindemans iemand met de statuur van ‘mythische figuur’. Niet meer en niet minder. Misschien speelt daarbij een rol Lindemans’ vernoeming naar de monsteraap King Kong, die mythische figuur bij uitstek. De ‘hoofdrolspeler’ in de gelijknamige rolprent van C.M.Cooper en Ernst B. Schoedsack , dat summum van Hollywood – edelkitsch, uitgebracht in het crisisjaar 1933.
King Kong leeft!
Zo was er, na de oorlog, het hardnekkige gerucht, heel kenmerkend voor mythische figuren: King Kong Leeft!. Lindemans ligt nièt op Crooswijk begraven… Het lijk van iemand anders is in Lindemans kist gestopt!
Ja, men wist het zeker, King Kong zou vlak na de oorlog naar Zuid-Amerika hebben weten te ontkomen. Via een vluchtroute voor ex-Nazi’s. Volgens ‘betrouwbare’ getuigen zou hij herhaaldelijk gesignaleerd zijn in Argentinië. ( Op de ranch van de vader van Maximà Zorreguieta, zeker…)
Geruchten over King Kongs afwezigheid in het graf op Crooswijk zijn altijd gebleven. Ja, ze werden, jaar in jaar uit, alleen maar sterker. Ze werden zelfs dermate hardnekkig, dat in 1982 op last van Bram Peper, de toenmalige burgemeester van Rotterdam, het graf geopend werd. Exhumatie is burgemeesterstaak, zie de Wet op de Lijkbezorging en de Koninklijke Besluiten van 12 Juni 1951 en 26 Juni 1963.
De exhumatie van Lindemans in 1982 had plaats op een van de meest bloedhete dagen van die zomer van dat jaar. Exhumatie houdt onder andere in, dat de burgemeester ook daadwerkelijk bij de opening van het graf en de identificatie van de stoffelijke resten aanwezig dient te zijn. Bram Peper kwam daartoe naar Crooswijk… in korte broek! Tot ontsteltenis van de aanwezige nabestaanden van Lindemans, allen in stemmig zwart gekleed.
Roekeloos motorrijder
King Kong bleek er wel degelijk in te liggen. Lindemans was tijdens zijn leven een roekeloos motorrijder geweest en op een gegeven moment hardhandig in botsing gekomen met een lantaarnpaal. Daarbij had hij allerlei botbreuken bij opgelopen. Die botbreuken bleken nog goed herkenbaar te zijn in het opgegraven gebeente. Einde verhaal!
Einde verhaal?
Stel dat ik een thrillerschrijver was à la Thomas Ross… Dan zou ik zeggen: nù begint het pas!
Is het graf van Lindemans werkelijk enkel geopend om, bijna veertig jaar na dato van zijn overlijden, de identiteit van het gebeente, dat erin lag, vast te stellen? Zeer onwaarschijnlijk! Is er niet iets anders aan de hand?
Daar is immers òòk nog het gerucht dat Lindemans de beschikking had over de zgn. Stadhoudersbrief en dat hij daarmee hij vast van plan was Prins Bernhard te chanteren.
Staaltje hoogverraad
Die zgn. Stadhoudersbrief , zou in 1942 door Bernard aan Hitler geschreven zijn. Daarin zou prins Bernhard het voorstel hebben gedaan om hem, Bernhard, samen met zijn echtgenote prinses Juliana, tot stadhouders te benoemen van Nederland. Nederland zou dan onder hun bewind een min of meer onafhankelijke positie mogen innemen in das Dritte Reich. In het heetst van de Tweede Wereldoorlog – de Slag om Stalingrad was nog volop aan de gang – was zo’n brief niets minder dan een staaltje van hoogverraad.
Of die brief werkelijk geschreven is…? Thrillerschrijver Thomas Ross is vast van het bestaan ervan overtuigd. De historicus Aalders, die onderzoek heeft gedaan naar het bestaan van die brief, voert namen van mensen op die beweren de brief te hebben gelezen, o.a. de toenmalige adjunct-hoofredacteur van De Telegraaf, Heitink, die, naar eigen zeggen, wel eens ‘bijkluste’ voor de Franse Geheime Dienst in de Jaren Vijftig. In het archief van die dienst in Parijs was hem de brief getoond… Helaas, waren Heitink en al die andere ‘getuigen’ allemaal al overleden, op het moment dat Aalders zijn onderzoek deed. Aalders moest het doen met getuigenissen uit de tweede hand. Mensen die mensen zeiden gekend hebben, die de brief zeiden te hebben gezien. Aalders’ conclusie: het bestaan van de Stadhoudersbrief kan niet worden bewezen, maar het niet-bestaan kan dat evenmin! Een patstelling noemt hij het.
Maar er is wel degelijk iemand geweest, die Heitink voor diens dood gesproken en daarover ook heeft gepubliceerd, nl. de journalist Ton Biesemaat. In zijn boek ‘Bernhardgate’ (2007) doet hij van die gesprekken verslag. Ook meldt hij dat Heitink zijn wederwaardigheden met de Stadhouders in twee schriftelijke verklaringen heeft vastgelegd, een gedaan op 2 juni 2003 en een op 4 maart 2004.
In dat geval zou Thomas Ross toch gelijk hebben en bestaat die Stadhoudersbrief wel degelijk. Maar waar is die dan?
Stadhouderskade
Nu doet zich het volgende voor. Het toenmalig adres van familie Lindemans in Crooswijk blijkt hemelsbreed niet zo ver verwijderd van de Prins Bernhardkade in Hillegersberg.
Die straat heeft uiteraard pas na de Tweede Wereldoorlog die naam gekregen. Daarvoor heette hij heel anders.
Toen waren in de villa’s daar immers de gezinnen ondergebracht van de leidinggevenden van het Nazidom in Rotterdam, de Gestapo, de SS , de SD, etc., De straat heette toen… Stadhouderskade.
Wat als die brief nou eens Stadhoudersbrief heette, omdat die brief toentertijd op last van de Prins door dubbelspion Lindemans op de Stadhouderskade gepost moest worden?
En stel dat Lindemans van die brief een kopie had gemaakt …ja, misschien wel de hele brief domweg niet heeft verstuurd, maar onder zich gehouden, om er zoals al gezegd, na de oorlog de Prins mee te chanteren? Nu, dan was het klaar als een klontje waarom de exhumatie van Lindemans nodig was. Om te kijken of Lindemans de brief met zich mee in het graf had genomen, natuurlijk!
Quod non.
Althans in het Rapport door de deskundigen van het Forensisch Laboratorium te Rijswijk opgemaakt over Lindemans’ exhumatie valt daarover niets te lezen.
Dan rest er nog één mogelijkheid.
De brief is verstopt ergens op een van de adressen aan de huidige Prins Bernhardkade…
Nu doet zich het geval voor dat een goede vriend van mij, oud Vrije Volk-journalist Ben Herbergs een jaar of wat geleden naar de Prins Bernhardkade is verhuisd.
Hem legde ik de hypothese voor dat de zgn. Stadhoudersbrief misschien wel eens in zijn huis verstopt zou kunnen zijn. Ben dacht van niet. Het huis was ter gelegenheid van de verhuizing grondig schoongemaakt en dito vertimmerd. Als er ergens iets verstopt was geweest, dan was dat wel gebleken.
In zijn tuin dan, misschien?
Ja, nu je het zegt …Hem was een eigenaardige verhoging achter in de tuin opgevallen. Een onduidelijk soort heuveltje. Zou daar?
Fluks werd door ons de schop ter hand genomen, en zowaar, na enig graafwerk, dook er een vermolmd eikenhouten kistje op met daarop het teken van de swastika…Eureka?! We forceerden het slot. En daar op de bodem lag inderdaad een brief. Althans wat er van over was. Vocht en onderaards ongedierte hadden al behoorlijk hun vernietigend werk gedaan.
Maar het was onmiskenbaar een in het Duits geschreven tekst met als aanhef ‘Sehr Geehrther Führer’… Die brief hebben we prompt opgestuurd naar het Forensisch Instituut in Rijswijk. Dat instituut is immers zeer bedreven in het leesbaar maken van aangetast papier.
Zevenhoog van het balkon
Ongeveer een maand geleden heeft Ben nog eens gebeld naar de ambtenaar, met wie we contact hadden gehad, want we hoorden alsmaar niks. Hij bleek overleden! Van zevenhoog van het balkon van zijn flat gevallen! Zijn opvolger zegt niets van een door ons verstuurde brief te weten. Maar hij zou het nagaan. Weg kon die brief niet zijn! Circa een week geleden heeft Ben weer eens gebeld. Blijkt ook deze onderzoeker… zojuist overleden! Van achthoog van het balkon van de flat van zijn vriendin gevallen! Je zou er bijna wat van gaan denken. Maar nee, dat kàn toch niet…wij leven in Nederland een democratische rechtsstaat, en niet in een of andere bananenmonarchie?!
De onderzoeker aan de telefoon, de opvolger van de opvolger zogezegd, heeft plechtig beloofd de zaak opnieuw tot de bodem uit te zoeken. Heus, meneer Hertzberg (sic!) Die brief komt boven water! Die kan niet weg zijn!
Ben Herbergs en ondergetekende wachtten gespannen af.
Inmiddels is het mij glashelder welk grafschrift op het graf van Christiaan Lindemans dient te worden aangebracht:
HIER RUST KING KONG
Hij wist van de Prins geen kwaad…
