Hoe kan het dat Russen hun geweten lijken uit te schakelen bij alle oorlogsmisdaden die zij begaan? Een flink deel van het antwoord ligt bij de houding van de Russisch Orthodoxe kerk die de wapens van het Russisch leger gezegend heeft en de oorlog tegen Oekraïne geheel volgens Gods wensen acht.
Test Roel van Duijn
Aangezien 71 procent van de Russen opgeeft tot deze kerk te behoren, kan iedereen zich met het standpunt van de kerk verweren tegen het verwijt van Zelenski, dat ieder die nu zwijgt medeschuldig is. ‘Als God deze oorlog wil, hoe kan ik me dan schuldig maken door te zwijgen?’
Hoofdpersoon in de Russische kerk is sinds zijn verheffing tot de hoogste functie in 2009 Vladimir Michailovitsj Gundjajev (1946). Hij is de patriarch, zeg maar de paus. Sindsdien is hij bekend onder zijn kerkelijke naam, die hij gekregen heeft toen hij monnik werd: Kyril. Het valt me op dat hij hoort tot de bende waarmee Poetin vanuit Leningrad Rusland heeft veroverd. Net als Medvedjev, Patroesjev, Prigozjin en anderen is hij kort na de oorlog in die stad geboren. Hij is enkele jaren ouder en dat past een echte kerkvorst. Ook Kyril is een (ex)KGB’er aan de top, zoals die al sinds de oorsprong van de Russische geheime dienst onder Iwan de Verschrikkelijke (in de vijftiende eeuw) de kern van de staatsmacht vormt in het land dat eerst Tsarenrijk Rusland, toen de Sovjet-Unie en nu de Russische Federatie heet.
Al vanaf het begin van Poetins opmars was Kyril, toen nog aartsbisschop van Smolensk en Kaliningrad, dol op hem. Hij had daar alle redenen voor. Poetin, op zoek naar een ideolo- gie voor zijn bewind, toonde zich meer en meer vroom, ondersteunde waar hij maar kon de bouw van nieuwe kerken en liet zich graag fotograferen bij religieuze plechtigheden. In Moskou woedden in de jaren 2011-2012 mas- sale demonstraties tegen de frauduleuze verkiezingsoverwinning van Poetin waardoor hij voor de derde maal president werd. Maar Kyril hield voor Poetins herverkiezing een aparte ceremoniële dienst en dankte Poetin voor de eerste twaalf jaar van zijn heerschappij en prees hem als ‘een wonder van God’ omdat hij de ‘verkeerde koers van de Russische politiek gecorrigeerd had’. De demonstranten tegen Poetin daarentegen waren volgens hem ‘schurken met piercings in de oren’.
Christelijke hoogwaardigheidsbekleders moeten de gelofte van armoede afleggen, maar armoede blijkt voor Zijne Heiligheid Kyril een rekbaar begrip. Al in 2004 bedroeg het bezit van Zijne Heiligheid al vier miljard dollar en in 2019 schatte Novaja Gazeta Kyrils bezit nog hoger. In die tijd profiteerde de Russische kerk van haar voorrecht om belastingvrij Westerse sigaretten te mogen inkopen, waarmee een kapitaal verdiend werd. Dat heeft aanzienlijk bijgedragen aan de winst van de ‘Sigaretten Aartsbisschop’Een schandaal verwekte zijn peperdure Breguet hor- loge met een prijs van 30.000 dollar, dat hij droeg tijdens een plechtig interview, een ding dat oplettende journalisten aan zijn pols ontwaarden. Kyril ontkende dat hij het gedragen had, retoucheerde de foto van het interview zó dat het horloge aan zijn pols ontbrak. Wat echter vergeten werd, was dat het wel in de glans van de tafel was blijven spiegelen. Toen moest de arme Kyril wel erkennen dat het horloge inderdaad het zijne was.
Pussy Riot
Toen mijn Russische ex en ik eens een bezoek brachte aan een oud klooster met gouden uien, dat we na een boottocht over de Wolga bereikten, sprak zij niet over deze onchristelijke kanten van de patriarch van de Russische kerk. Ik neem haar dat niet kwalijk, normale Russen weten dat allemaal niet. Een van de demonstraties tegen Poetins zwendelverkiezing in 2012 was die van de band Pussy Riot, brutaalweg in de gloednieuwe Christus Verlosser Kathedraal in Moskou, met zo’n 10.000 staanplaatsen. Zij zongen dat de Maagd Maria Poetin zou moeten verjagen. Zijne Heiligheid Kyril wond zich vreselijk op, tierde dat zij ‘het werk van Satan’ deden en de meisjes werden wegens ‘hooliganisme’ veroordeeld tot twee jaar gevangenisstraf.
‘Onze’ katholieke paus Benedictus ondersteunde de Russische kerk in haar boosheid, maar vertegenwoordigers van diverse andere kerken vroegen na verloop van tijd om vrijlating van de vrouwen uit de gevangenis. Kyril accepteerde dit niet, pas nadat zij lang gezeten hadden herinnerde hij zich het woord clementie.
Al sinds de jaren negentig was Kyril voorstander van een verbod van de Jehova’s Getuigen. Omdat zij zo hinderlijk op de deur kloppen met hun blaadjes? Nee, omdat zij ‘extremisten’ zijn. Achter dit woord verschuilen zich andere redenen. Behalve dat Kyril een rivaal voor zijn kerk kwijt wil, irriteert het hem dat Jehova’s militaire dienst mogen weigeren, zoals dat ook in Nazi-Duitsland de reden was om de Jehova’s te verbieden.
Daarbij komt ook nog dat de Jehova’s in Amerika hun hoofdkwartier hebben, in het hol van de duivel dus. Poetin was het uiteraard met hem eens en in 2017 was het zover. Jehova’s Getuigen werden gearresteerd en kregen flinke celstraffen. De bezittingen van hun organisatie, ongeveer 25 miljoen euro waard, verdwenen in de muil van de staat. De Verenigde Naties beschuldigden Rusland van mensenrechtenschendingen, maar dat maakte weinig indruk. De Russische kerk streeft hetzelfde na in alle landen waar veel Russisch Orthodoxen wonen: Oekraïne, Balkanlanden, Griekenland, Cyprus, Belarus, Armenië en Georgië.
God volgt Poetin
Merkwaardig, volgens de Russische kerk volgt God de koers van Poetin. In juli 2014, kort na de Russische verovering van de Krim en de inval in de Donbas, verklaarde Kyril potsierlijk dat Rusland nooit een ander land militair bedreigt. Ook was volgens hem het verweer van Oekraïne in de Donbas een poging tot genocide onder Russische mensen. De twee belangrijkste collaborateurs van de Russische verovering van de Krim, Aksyonov en Kostiantinov, die hadden geholpen de Oekraïense grondwet buiten werking te stel- len om het schiereiland uit te leveren aan een vraatzuchtig buurland, kregen van hem hoge kerkelijke onderscheidingen. Kyril maakte reclame voor een nieuwe wet die het verbiedt om ooit nog te onderhandelen over Russisch grondgebied, waardoor het uitgesloten werd om een vredesverdrag te sluiten met Oekraïne. De Krim terug naar Oekraïne en de Donbas deels naar Rusland: die oplossing was nu uitgesloten.
Toen de dictator in het Kremlin in 2015 zijn troepen naar Syrië stuurde, liet Kyril zijn gezant in dat land namens hem verkondigen dat het Russische leger ‘liefde en vrede’ naar Syrië bracht, als voorbereiding op de afdaling van Jezus Christus naar de Syrische hel. In 2019 riep hij op een congres van Russische patriotten uit de hele wereld buiten Rusland dat zij de ‘Russische wereld’ vertegenwoordigen en dat Rusland Russen buiten hun vaderland moet beschermen als zij in gevaar zijn. Russen buiten Rusland zouden hun kinderen moeten leren dat Rusland hun eigenlijke, historische vaderland is.
Religieuze trollenfabriek
Je zou zeggen dat het de taak van een kerk is om uit naam van de God van liefde vrede te bevorderen. Maar Zijne Heiligheid Kyril zegent de moorddadige Russische soldaten, schaart zich achter de oorlog om het land te veroveren dat volgens hem altijd al Rusland was en spreekt over de rakettenregen braaf als ‘de huidige gebeurtenissen’. Tegelijk zegt hij dingen als ‘Wij willen met niemand vechten. Rusland heeft nooit iemand bedreigd. Het is verrassend dat een groot en machtig land nooit iemand heeft aangevallen en slechts zijn grenzen heeft verdedigd.’
Meteen daar bovenop geeft hij dan als rechtvaardiging voor de ‘speciale militaire operatie dat het Westen en de fascisten Oekraïne dwingen lid te worden van een club van landen waarin gay prides moeten worden gehouden, demonische en satanische gebeurtenissen volgens hem. En deze denkwijze wil, volgens Kyril, Oekraïne nu opleggen aan de Russen, want in Oekraïne wonen eigenlijk alleen Russen, Oekraïners zijn dat ook.
‘De oorlog is daarom niet fysiek, maar metafysisch zo belangrijk.’ Zijne Heiligheid praat Poetin na door te zeggen dat Oekraïne al acht jaar genocide bedrijft tegen de ‘Russen in de Donbas’. Als soldaat je leven te geven voor de redding van deze mensen is het allerhoogste. Poetin heeft kort na de invasie in het Moskouse Luzjniki Stadion een toespraak gehouden waarin deze super Christen citeerde uit het Evangelie van Johannes ‘Er is geen liefde hoger dan wanneer iemand zijn ziel geeft voor zijn vrienden’.
Het was een parafrase op Johannes 5:13, aangereikt door Zijne Heiligheid Kyril, met de bedoeling om het geweten van de Russische soldaten en het volk te zuiveren. Wie het applaus gehoord heeft, beseft rillend dat dit bijbelmisbruik goed lukt. ’Deze woorden van de Heilige Schrift van het Christendom zijn heel duidelijk voor mensen die deze godsdienst belij- den’, aldus Poetin, die Kyril dankbaar is omdat hij van de Russische Kerk steeds meer een religieuze trollenfabriek heeft gemaakt. Pak dus je Kalasjnikov en op naar de Donbas, achter Poetin en Kyril aan! God roept!
Westen vijand van God
Op 22 maart verklaarde Kyril in de kerk dat Rusland het recht heeft geweld te gebruiken tegen Oekraïne om Ruslands veiligheid te waarborgen en dat het Westen de Oekraïners aanmoedigt Russen te doden met het doel om tweedracht te zaaien tussen Russen en Oekraïeners en dat daarom het Westen een vijand is van Rusland en God.
Omdat de Wereldraad van Kerken de Russische kerk aanmoedigde om zich tegen de oorlog te keren moest onze Man Gods daarop reageren. In zijn brief rechtvaardigde hij de oorlog met de uitbreiding van de Navo, de bescherming van de Russische taal en de Orthodoxe kerk in Oekraïne en verzuimde hij zijn medeleven uit te drukken met vermoorde Oekraïners.
Begrijp je nu, lezer, waarom Russische soldaten zonder gewetensbezwaren krijgsgevangenen kunnen samendrijven in een kampement en er bommen tussen laten ontploffen? Waarom Russische soldaten Oekraïense vrouwen verkrachten, ze daarna doodschieten en op straat laten liggen zonder een centje zielepijn? Er zijn Russisch orthodoxen die dit niet begrijpen, zoals de Oekraïense orthodoxe kerken, die zich van het patriarchaat van Moskou hebben afgescheiden. Of de Amsterdamse Russisch Orthodoxe kerk, die hetzelfde heeft gedaan. Goddank.
Op de foto bij stuk ziet u Vladimir Gundjajev (1946), alias Kyril de sigarettenhandelaar, oorlogshitser, fanatiek reli-crimi-aso, hier in zijn vermomming als Patriarch van de Russisch Ortho-doxe kerk. In het Verenigd Koninkrijk gelden er sancties tegen hem die Nederland volgens mij dringend moet overnemen. Ook niet overtuigd van de heiligheid van Kyril was de Europese Commissie, die hem op de sanctielijst wilde zetten, maar zich door zijn beschermengeltje Orban daarvan heeft laten weerhouden.
Is er iets wat het geweten van agressieve Russen toch nog in beweging kan brengen?
Daar is een schok voor nodig, hopelijk een nederlaag in Oekraïne gevolgd door langdurige voorlichting over de waarde van mensenlevens.
Roel van Duijn (1943) is politicus, activist, schrijver en voormalig Amsterdams wethou- der. Hij werd met name bekend als initiatief- nemer van Provo en de Kabouterbeweging