corona - Page 3

75 jaar bevrijd en nu weer bezet?

Published on

In de nieuwe editie van tijdschrift De Republikein veel aandacht voor twee hoofdthema’s: corona en 75 jaar bevrijding.

In zijn redactionele inleiding zoekt hoofdredacteur René Zwaap een verband tussen toen en nu: ‘Zijn er in het koninkrijk der Nederlanden parallellen te trekken tussen de Duitse invasie in mei 1940 en de invasie van het corona-virus in maart 2020? Laten we eens zien hoe ver we komen. In beide gevallen was de gehele natie ondanks alle waarschuwingen toch totaal verrast toen het eenmaal zo ver was. In beide gevallen had het volk eerder van de hoge autoriteiten te horen gekregen dat men rustig slapen kon gaan. In 1940 ging men ervan uit dat het land veilig verscholen was achter de Waterlinie en de Peelstelling, maar hielden die verdedigingswerken het in werkelijkheid nog geen dag uit. Anno 2020 was er iets soortgelijks aan de hand met de verzekering van premier Rutte dat de strategie van de groepsimmuniteit verlossing zou bieden.’

Corona betekent kroon, en dat brengt columnist Manuel Kneepkens op gedachten: ‘Het oranje-virus heeft onze democratie geestelijk besmet zoals het corona-virus thans bezig is dat met ons allen fysiek te doen.’ Nu er een massieve lintjesregen te verwachten valt voor ‘de helden van de zorg’ wordt het tijd dat het Nederlandse decoratiesysteem op de helling gaat. Ook mensen die niet staan te springen om een koninklijke onderscheiding moeten de waardering kunnen krijgen die hen toekomt. Hij komt met het voorstel voor deze categorie een ereboom te planten, een ecologisch verantwoord Ridderbos.

Na D-day lanceerde Wilhelmina het idee om de Duitse bevolking in de grensstreken met Nederland, gezinnen met kinderen niet uitgezonderd, te deporteren naar een of andere verre uithoek. Gelukkig nam geen enkele geallieerde bondgenoot haar serieus. Columnist Gerard Aalders over de waandenkbeelden van Wilhelmina.

Meer dan zes miljoen mensen keken vrijdag 20 maart volgens de Stichting Kijkonderzoek naar de koninklijke coronaspeech. Een week nadat premier Rutte het land had toegesproken werd de tijd rijp geacht voor een toespraak van Willem-Alexander via alle beschikbare kanalen. Maar hoe effectief was dat? En waarom werden negatieve reacties op de facebookpagina van het Koninklijk Huis door de RVD weggecensureerd?

Emeritus-hoogleraar geschiedenis Wijnand Mijhardt licht zijn pleidooi voor eerherstel voor de door de Oranje-geschiedschrijving verdonkeremaande Bataafse Republiek toe. Hij verdiept zich ook in hedendaagse republikeinse ideologieën, zoals het idee voor een Europese republiek van de Duitse politieke filosofe Ulrike Guérot . Mijnhardt: ‘Guérot’s pleidooi voor een republikeins Europa waarin de volkswil gestalte moet krijgen, is een meeslepende vorm van wishful thinking maar vereist nog veel denkwerk om aanvaardbaar te worden. Mooi is wel dat haar bezwaren tegen de natiestaat geen kritiekloze omhelzing van het federale model met zich meebrengen. Guérot’s keuze voor kleine politieke eenheden zoals de stad – ook in het vroegmoderne Nederland de kern van het republikanisme – geeft aan dat zij begrijpt waar de mensheid het meest behoefte aan heeft: een overzichtelijk, lokaal geworteld dagelijks leven.’

De innige band tussen leger en koningshuis wordt ieder jaar op 4 en 5 mei breeduit uitgevent. Het is tijd om in onze democratische rechtsstaat Dodenherdenking te demilitariseren, vindt August Hans den Boef. ‘Het project van Nederland als democratische rechtsstaat blijft onvoltooid zolang de hoogste publieke functie slechts erfelijk is en bovendien voorbehouden aan de leden van één familie. En dan hebben we het nog niet over het perverse misverstand dat al deze leden daardoor zonder enige uitzondering over singuliere eigenschappen beschikken, die hen bij uitstek geschikt maken om niet alleen boven de partijen, maar ook boven de burgers te staan. Maatschappelijk ingrijpender nog dan dit oranjepopulisme is de parallelstructuur met eigen privileges, die slechts voor militaire beroepsgroepen en instituties bestaat’. Sinds 1945 heeft de overheid door allerlei besluiten, van lintjes tot Dodenherdenking, de militaire lobby gefaciliteerd, aldus de auteur. ‘Bezie bijvoorbeeld de hiërarchie van onze koninklijke onderscheidingen. De prijsdieren vormen drie categorieën: staatshoofden, militairen en gewone burgers. Dat is wel even schrikken voor wie meent dat de Nederlandse samenleving egalitaristisch is. De twee hoogste onderscheidingen zijn voorbehouden aan militairen, dan wel aan ons erfelijk staatshoofd zelf en zijn peers‘.

Voor Nederland is 10 mei 1940 de belangrijkste datum in de twintigste eeuw. De Tweede Wereldoorlog was op dat moment al meer dan een half jaar aan de gang, maar gevochten werd er nauwelijks. Tijdgenoten noemden die merkwaardige periode de phoney war, der Sitzkrieg, drôle de guerre. Historicus Ries Roowaan over een vergeten pauzenummer van de wereldbrand.

Journalist Rob Bakker publiceerde met het onlangs verschenen Boekhouders van de Holocaust een complete inventarisatie van de medewerking die het Nederlandse ambtelijke apparaat tussen 1940 en 1945 verleende aan de moord op meer dan 100.000 mensen. Desgevraagd omschrijft hij de excuses die premier Rutte daar onlangs voor aanbood als ‘erg mager’. Rob Bakker: ‘Rutte maakte op geen enkele manier duidelijk hoe sterk het gehele ambtelijke apparaat betrokken was bij de registratie en deportaties. De SG’s protesteerden wel tegen de gedwongen Arbeitseinsatz van niet-Joodse Nederlanders, maar niet tegen de deportaties van de Joden. Daarmee werd een gehele bevolkingsgroep willens en wetens afgeschreven en niet meer als deel van het Nederlandse volk beschouwd en behandeld. De Jodenvervolging en deportaties werden als iets beschouwd wat de Nederlandse ambtenaren niet aanging; dat was voor de verantwoording van de Duitsers. Joden werden gezien als een aparte bevolkingsgroep en werden niet gerekend tot het algemene landsbelang, zowel politiek als uit menselijk oogpunt gezien’. Daarnaast aandacht voor het verband tussen de hoge mate van ambtelijke collaboratie en de ongrondwettelijke vlucht van koningin Wilhelmina in mei 1940.

Ko Smit schrijft over het complot tegen generaal Reynders, de opperbevelhebber van de Nederlandse strijdkrachten, die vlak voor de Duitse inval op aandrang van koningin Wilhelmina het veld moest ruimen. Had dat te maken met de weigering van de generaal om mee te werken aan de vluchtplannen van het koningshuis?

Meer dan drie miljoen bezoekers trok de musical Soldaat van Oranje. De autobiografie van Erik Hazelhoff Roelfzema is daarmee uitgegroeid tot de hoogmis van het Oranje-evangelie. Maar hoe heldhaftig was diens betrokkenheid bij de planning van een naoorlogse staatsgreep in 1947, inclusief een moordaanslag op PvdA-coryfee Koos Vorrink? Bart Gruson kan zich betere vaderlandse oorlogshelden voorstellen.

Tergend langzaam kwam het kabinet-Rutte uit de startblokken voor actie tegen het corona-virus. Kritiek op het beleid wordt als een gebrek aan solidariteit gezien. Maar het wordt tijd de ogen te openen voor de consequenties van wekenlange bestuurlijke lethargie, schrijft Ricus van der Kwast, die zijn hart vasthoudt voor de komende weken. ‘Bang ben ik dat de maatregelen niet alleen twee maanden te laat genomen zijn, maar dat men ook twee maanden te vroeg de teugels weer laat vieren, terwijl de WHO, epidemiologen en andere modelleerders juist voor versoepeling waarschuwen omdat er op dit moment geen enkele aanwijzing is dat al meer dan zeg 10 procent van de bevolking immuun is’.

Voormalig Europarlementariër Els de Groen beschrijft het corona-virus als de ultieme test voor bestuurlijke vaardigheden. ‘Het ontmaskert presidenten die het virus bagatelliseren, ontmaskert premier Orbán die beweert het virus te knechten door de democratie af te schaffen, ontmaskert populisten die er xenofobie mee aanwakkeren’.
Wat Europa – bij uitstek Europa met haar diversiteit, haar cultuur, gewelddadige historie en democratische ambities – kan redden is samenwerking, zo stelt ze. ‘Geen versplintering en verspilling meer, maar saamhorigheid. Dan verslaan we niet slechts corona, maar ook het egoïsme en de visieloosheid die eraan ten grondslag liggen’.

Paul Damen dook in de mortaliteitsgeschiedenis van het Huis van Oranje-Nassau. Veel vertegenwoordigers van de dynastie werden getroffen door het dodelijke pokkenvirus, maar specialiteit van het huis werd toch sterven aan uiterst sneue grillen van het noodlot. ‘Je kan veel van het coronavirus zeggen, maar het doet wél aan diversiteit. Koning, keizer, admiraal, corona pakt ze allemaal. Ooit was dat anders: besmettelijke ziekten roeiden half Europa uit, maar de Oranjes bleven gespaard. Ons latere vorstenhuis vond vaker originelere methoden voor de voleinding van het leven’.

Al 50 jaar geleden waarschuwde het gedistingeerde wetenschappelijke duo Paul R. Ehrlich en Anne H. Ehrlich voor het verband tussen overbevolking, toegenomen mobiliteit, klimaatverandering en nieuwe dodelijke virussen. In hun in 1970 verschenen boek Population, Environment, Resources werd precies voorspeld waar de wereld nu mee kampt. Roel van Duijn over de dovemansoren van de politiek en de machinaties die nu op het wereldpolitieke toneel in het spel zijn om de democratie te beknotten.

De primitiefste levensvorm, het virus, heeft de homo sapiens, de meest ontwikkelde levensvorm, gevonden als een vehikel voor zelfvermeerdering, aldus een analyse van de Sloveense filosoof Slavoj Žižek. De mens blijkt niet minder fragiel dan de ooit uitgestorven dodo of dinosaurus. Is dit dan het echte einde van de geschiedenis, vraagt Raymond van den Boogaard zich af in een beschouwing over ‘de politiek van de angst’.

Dan twee artikelen over de wereld na corona. Het land lijkt in een staat van beleg. In de media is nauwelijks aandacht voor andere onderwerpen dan het coronavirus. De woordkeuze herinnert aan oorlogsverslaggeving, waarbij het verloop van het front en het aantal slachtoffers de belangrijkste onderwerpen vormen. Het houdt ons dag en nacht bezig, maar hoe zal straks de vrede eruit zien? Ries Roowaan tast de mogelijkheden af. ‘Volgens menig commentator is het coronavirus de externe schok die het neoliberalisme naar de schroothoop zal verwijzen. Dat is enigszins voorbarig maar feit is dat er al jaren onvrede over het marktfetisjisme bestaat. Hoe diep dat inmiddels zit, moge blijken uit het gemak waarmee in diverse landen de overheid geld rondstrooit. Elke aarzeling wordt weggewuifd. De hoogste bedragen zijn nog niet hoog genoeg. Of het werkelijk voldoende zal zijn, moeten we overigens maar afwachten’.

Mark Blaisse ziet in dit verband grote gevaren voor de democratische orde. ‘Zorgelijk is de manier waarop democratische regeringen menen van de ene dag op de andere noodmaatregelen te mogen nemen die onze vrijheid ernstig beperken. Dat de noodtoestand om strenge maatregelen vraagt, zoals uitgaansverbod en desnoods een lockdown, is begrijpelijk, maar het gaat wel heel ver als de overheid bepaalt dat alle mobiele telefoons mogen worden gevolgd in naam van de publieke veiligheid. In naam van diezelfde zogenaamde veiligheid gaan grenzen dicht, worden winkels, scholen, theaters en universiteiten gesloten, gaan crèches op slot, maar niemand wordt daarbij geconsulteerd. In sommige Europese landen mogen per decreet niet meer dan twee mensen met elkaar op straat aangetroffen worden. Deze decreten worden zonder parlementaire goedkeuring genomen. De plotseling oppermachtige regering deelt vrijwel alle lakens uit. Wij, de burgers, hebben het nakijken en worden misdadig genoemd als we ons niet schikken.’

Columnist Hans Maessen, voorzitter van het Republikeins Genootschap, buigt zich dit keer over het initiatief om te komen tot de oprichting van de Partij voor de Republiek.

In de rubriek Appeltjes van Oranje dit keer aandacht voor het dubbelspel van Felix Kersten. In 1950 kreeg deze Finse manueel therapeut een hoge onderscheiding uit handen van prins Bernhard vanwege zijn verdiensten voor het Nederlandse volk. ‘Het is moeilijk woorden te vinden voor alles wat u voor het Nederlandse volk gedaan heeft’, sprak Bernhard bij die gelegenheid. Daarbij ging het erom dat Kersten het Nederlandse volk tijdens de bezetting voor deportatie naar Polen zou hebben behoed. Maar er zat een luchtje aan dit lintje. Kersten was tijdens de oorlogsjaren de vertrouweling van SS-chef Heinrich Himmler en na de oorlog spande hij zich in om om Duitse oorlogsmisdadigers uit Nederlandse gevangenschap te krijgen door minister Donker van Justitie te chanteren.

Maurits van den Toorn recenseert het boek Op verzoek van hare majesteit van Frans Becker en Tamara Becker, over SDAP-kroonprins Wiardi Beckman. Kort voor de bevrijding in 1945 kwam deze in Dachau om het leven, na begin 1942 te zijn opgepakt bij een poging om naar Engeland te komen. Daarnaast ook aandacht voor In dienst van de nazi’s. Gewone mensen als gewelddadige collaborateurs van de hand van Paul van de Water.

Thrillerspecialist Gijs Korevaar beveelt drie spannende boeken aan waar een virus de hoofdrol speelt, Quarantaine van Erk Betten. World War Z van Max Brooks en Schone Slaapsters van horrorspecialist Stephen King.

Verluchtigd met illustraties van Joep Bertrams en Gabriel Kousbroek.

Mis geen nummer meer van dit unieke kwartaaltijdschrift en neem een abonnement.

You might be interested in

KONING VAN TRUMPLAND

De monarchistische beweging in de Verenigde Staten zet de kaarten op de Trumpdynastie. Invloedrijke techmiljardairs als Peter Thiel, lid van

We waren gewaarschuwd

Published on

Roel van Duijn over de lakse politiek die waarschuwingen uit de wetenschap voor levensgevaarlijke virusaanvallen heeft genegeerd en de politieke munt die nu uit dit falen wordt geslagen door Trump, Poetin, Hsi Jinping en Orbán.

Roel van Duijn was o.m. oprichter van Provo en de Kabouters, was wethouder in Amsterdam namens de PPR, oprichter van De Groenen en werd in 2001 ook nog eens Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Hij is auteur van vele boeken, waarvan de laatst verschenen titel ‘Een zoon voor de Führer’ is, over de nazi-jonkvrouwe Julia op ten Noort (2018). Hij is vaste columnist van De Republikein.
Tekst: Roel van Duijn

Is de coronacrisis de stilstand van de geschiedenis?

Ik zit in een cirkel van anderhalve meter, die slechts betreden wordt door een driepotige kater die onder een auto gezeten heeft.

Nog een jaar? Nog twee jaar?

Spookbeelden rijzen op. Er worden vergelijkingen gemaakt met de Spaanse griep, die meer slachtoffers om zich heen gemaaid heeft dan de Eerste Wereldoorlog. In paniek grijpen we naar boeken over de middeleeuwse pest. Of over – wat het allerergste schijnt te zijn – een nieuwe economische recessie.

Onvoorbereid waren wij niet.

Ik herinner mij dat ik in 1970, een halve eeuw geleden, een boek gelezen en besproken heb waarin dringend is gewaarschuwd. Population, Environment, Resources van Paul R. Ehrlich en zijn vrouw Anne H. Ehrlich. Hij was hoogleraar biologie en ecologie aan de Universiteit van Stanford en het boek is verschenen in het land waar nu de meeste dodelijke slachtoffers vallen van de pandemie. Die zij zagen aankomen.

‘De mogelijkheid van een wereldwijde epidemie is nooit groter geweest, maar het menselijke besef van deze dreiging is waarschijnlijk nooit kleiner geweest’ (p. 149). Dat komt, weten zij dan al, omdat de mensen nog nooit zo mobiel zijn geweest, zij hoppen in een paar uur van het ene continent naar het andere.

Het spontane ontstaan van dodelijke virussen en hun aanval op de mensheid zijn extreem gevaarlijk, waarschuwen de twee. In 1970, meer dan dertig jaar voor de Sars-uitbraak van 2003.

Zij wijzen er op dat het massaal samenklitten van mensen in grote steden de ontwikkeling van een virusepidemie kan vergroten. ‘Als een speciaal heftige stam van een griepvirus de kop opsteekt is het hoogst twijfelachtig of de Verenigde Staten en andere ontwikkelde landen snel genoeg vaccin zullen kunnen produceren om de meeste mensen te kunnen redden’.

Daarmee hadden de auteurs al direct twee belangrijke oorzaken genoemd van de epidemische verspreiding van virusaanvallen. De uit de hand gelopen bewegelijkheid van mensen over de aardbol en het samenhokken in monsterlijk grote steden.

Was er op dat moment nog geen ervaring met griepepidemieën? In 1967 was er een griepepidemie in Amerika geweest. En toen de epidemie het volgende jaar terugkwam veroorzaakte die meer dan vier maal zo veel slachtoffers. Geleerd van de vorige epidemie had men niet.

Ook de achteloze omgang met opgehokte dieren noemen de schrijvers als oorzaak. In 1967 was er een uitbraak van een onbekende virusziekte onder fluweelapen in laboratoria in het Duitse Marburg. Dat veroorzaakte ziekte bij de laboranten, zeven medewerkers stierven. Volgens de schrijvers hebben we geluk gehad dat het virus uitbrak in een laboratorium, waar de oorzaak snel kon worden ontdekt.

Een andere verbazend actuele vraag van de vooruitziende schrijvers: ‘Wat zou er gebeuren als Amerika zou worden blootgesteld aan een virusepidemie die massa’s zieke arbeiders van hun werk zou houden en de niet-geïnfecteerden zou dwingen thuis te blijven, of de steden te ontvluchten?’

Dan zouden honger en winterkou de kop op kunnen gaan steken, als gevolg van het uitvallen van wezenlijke functies.

En dan stellen zij de laatste vermoedelijke oorzaak al aan de orde: klimaatverandering. ‘Verandering van het klimaat zou onvermijdelijk de ziektepatronen veranderen, want de lengte van de tijd dat virussen aanstekelijk zijn, hangt gedeeltelijk samen met de vochtigheidsgraad.’

Noch in Amerika, noch in Europa is er op deze wijze woorden gereageerd. Alle genoemde oorzaken van een virale pandemie zijn alleen nog bevorderd. Méér mobiliteit, nog grotere steden, nog intensievere veehouderij, en klimaatverandering. Economische groei bleef de onverbiddelijke prioriteit.

In Taiwan was men paraat toen onlangs de corona-epidemie in China uitbrak en Taiwan heeft het heelhuids overleefd. Daar was de boodschap van de Ehrlichs doorgedrongen.

De waarschuwing van de Ehrlichs hebben onze regeringen langs zich heen laten gaan, zelfs na de Sars-epedemie van 2003. En nadat deze waarschuwingen later door experts vele malen herhaald zijn.

Haaien onder het virus

Maar kijk eens wat er onder de verdoving van de paniek gebeurt.

Dictators ruiken hun kans. Orbán, de topaap in Hongarije, heeft voor onbepaalde tijd de macht gegrepen, met uitschakeling van het parlement. Dekmantel: nodig om corona te bestrijden. Net als Poetin heeft hij zichzelf de macht gegeven om journalisten die niet ‘correct’ bericht geven hard te straffen. Europa grijpt niet in. Het Europees gerechtshof zou deze Hongaarse wetgeving kunnen opschorten, maar dat is theorie. Het moet dan eerst worden aangespoord door de Europese Commissie. Maar de voorzitter daarvan, Von der Leyen, is gekozen met de steun van Hongarije en Polen en zij wil blijkbaar een harde botsing met die twee landen vermijden. Polen en Hongarije steunen elkaar in hun afbraak van de rechtsstaat en gezien de unanimiteitsregel voor de lidstaten, die in de EU geldt, maakt zo’n ingreep in Hongarije weinig kans. En wat zien we bij de verdeling van de coronagelden die nu aan de lidstaten worden uitgekeerd? Nota bene Hongarije krijgt van Von der Leyen ruim twee maal zoveel als Italië. 5, 6 miljard euro tegen 2,3 miljard euro en dit ondanks het feit dat Hongarije nauwelijks getroffen is door de pandemie.

Haai Trump grijpt zijn kans om eerst, bij de uitbraak, de verantwoordelijkheid van gouverneurs van de deelstaten te benadrukken en vervolgens, als hij het in z’n hoofd krijgt dat het beter gaat, probeert hij hen buiten spel te zetten. Door onberaden de economie weer in volle vaart te willen brengen.

De nationalisten in Europa winnen veld. Men scheldt dat de EU niets tegen corona doet, maar gaat daarbij voorbij aan het feit dat de EU op het gebied van gezondheid, evenmin als op het gebied van binnenlandse zaken van de lidstaten, geen bevoegdheden heeft.

Trump grijpt zijn kans om de grote bedrijven in zijn land op ongehoord hoge bedragen te trakteren. In Europa gebeurt hetzelfde. De Nederlandse luchtbaartmaatschappij KLM krijgt enorme staatssteun, terwijl het een van onze grootste vervuilers en klimaatverpesters is. Lufthansa wil graag dit voorbeeld volgen.

Achter het rookgordijn
En wat voor spel spelen China en Rusland achter het rookgordijn? De dictaturen verzwijgen hun eigen falen op coronagebied, maar proberen de pandemie wel propagandistisch te gebruiken. Vanuit Rusland is fake nieuws verspreid als zou de VS het virus als biologisch wapen in China hebben binnen gesmokkeld. Of dat het virus verspreid is door een samenzwering van westerse farmaceutische fabrieken die op deze manier hun zakken zouden willen vullen. Ook China laat ons er in tuinen. De ontdekker van het virus , dokter Li Wenliang, is door president Hsi Jinping als ‘geruchtenverspreider’ het zwijgen opgelegd en de Chinese getallen over doden en geïnfecteerden stellen de werkelijkheid mooier voor.

Ondertussen doen China en Rusland wat ze kunnen om door propagandistische hulp aan bedreigde landen hun greep op de wereld te versterken. China ‘helpt’ Servië. Maar in het oosten slaat het zijn slag en in Honkong arresteert het de leiders van de democratiebeweging en in de Zuid-Chinese Zee treedt het agressief op.

Rusland ‘helpt’ Italië en springt zelfs Amerika bij met materialen. Om van de sancties af te komen, sancties die terecht zijn opgelegd wegens oorlogsvoering tegen Oekraïne.

In Azië heeft Taiwan laten zien hoe een democratische samenleving de epidemie de baas kan blijven. Al direct na de eerste berichten uit de Chinese brandhaard Wuhan heeft het land alert gereageerd door de massa’s die van China naar Taiwan reisden bij de grens te controleren op 26 virussen. En op koorts.

Het land reageerde dus eerder op het naderend gevaar dan China zelf en met groot succes. Ze stonden klaar, met de thermometer in de hand. Met controlerende apps, met mondkapjes en testmateriaal. Op het moment dat ik dit schrijf zijn er op Taiwan nog maar zes doden gevallen. Snel en transparant reageren helpt dus geweldig. Dat maakt ook dat Duitsland het in Europa beter doet dan de andere ˜Europese landen. Wat Taiwan en trouwens ook Hongkong, Zuid-Korea en Singapore heeft geholpen is het snelle invoeren van het mondkapje, dat verspreiding tegengaat en ook een beetje bescherming biedt.

Nee, er is zeker geen stilstand in de geschiedenis. De haaien slaan toe om misbruik te maken van de verwarring. En wij zijn sloom en naïef geweest. Hadden we maar de oorzaken aangepakt en hadden we maar meteen de reizigers uit China, Italië, Oostenrijk, New York, etc. getest.

Hadden we maar naar Taiwan gekeken!

Dit artikel komt uit de speciale Corona-editie van De Republikein, tijdschrift voor politiek, cultuur, recht & burgerschap, die 1 mei is verschenen. Mis geen nummer meer van dit unieke kwartaaltijdschrift en neem een abonnement.

Population, Environment, Resources van Paul R. Ehrlich en Anne H. Ehrlich.U itg W.H.Freeman & Company, San Francisco

Waardeer dit artikel!

Als je dit artikel waardeert en dat wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Met een grotere bijdrage steun je ons nog veel meer. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.

Mijn gekozen donatie € -

You might be interested in

KONING VAN TRUMPLAND

De monarchistische beweging in de Verenigde Staten zet de kaarten op de Trumpdynastie. Invloedrijke techmiljardairs als Peter Thiel, lid van

De stinkende wonden van de zachte Corona-heelmeesters

Published on


Tergend langzaam kwam het kabinet-Rutte uit de startblokken voor actie tegen het corona-virus. Kritiek op het beleid wordt als een gebrek aan solidariteit gezien. Maar het wordt tijd de ogen te openen voor de consequenties van wekenlange bestuurlijke lethargie.

Tekst Ricus van der Kwast
Illustratie Gabriel Kousbroek

1.

Eind februari, een eenwigheid geleden in coronatijden, stuitte ik op de Global Health Security (GHS) Index uit 2019. De GHS-index is een lijst met een zeker gezag. Het is een project van de Nuclear Threat Initiative, het Johns Hopkins Center for Health and Security en The Economist Intelligence Unit, met advies van 21 erkende experts uit 13 landen. De studie meet voor 195 landen de mate waarin ze gewapend zijn tegen een pandemie en brengt zo noodzakelijke verbeteringen in kaart.

2019 markeerde de eerste editie. De lijst werd aangevoerd door de Verenigde Staten, gevolgd door Groot-Brittannië. Nederland stond op een keurige derde plaats. Ik vraag me af wat zo’n hoge klassering met je doet. Ga je tevreden achterover leunen, bekommer je je niet langer om je IC-beddenbestand, laat je je inkoopprocedures aansloffen? Het lijkt erop.

Op 31 december 2019 meldt de World Health Organization (WHO) dat er in Wuhan een onbekend virus is opgedoken dat longklachten geeft. De ziekte is te voorkomen en te beheersen, melden de lokale Chinese autoriteiten aanvankelijk. Op 22 januari 2020 besluit China Wuhan en omgeving af te grendelen van de buitenwereld. Ruim 40 miljoen mensen gaan in quarantaine. Het hele land gaat op 24 januari op een verlengde vakantie, tot en met 10 februari.

Midden februari komen de epidemiologen Ira Longini, Mark Lipsitch en Gabriel Leung elk met schattingen dat binnen een jaar 40 tot 80 procent van de wereldbevolking besmet zal raken met COVID-19, zoals het virus inmiddels gedoopt is. De WHO en anderen hebben dan al aanwijzingen dat het steftecijfer 1-2 procent bedraagt, 10 tot 20 keer zo hoog als bij een normale griepuitbraak.

Combineer die getallen, stel dat 50 procent van de wereldbevolking besmet raakt, en je komt uit op 40 tot 80 miljoen doden, als er niet vroeg en streng wordt ingegrepen. Je weet nu wat er op het spel staat.

De week daarop meldt Italië ineens 14 besmettingsgevallen in één Lombardisch dorp. Uiterlijk die dag, 21 februari, weet elk land dat het in actie moet schieten. Ga d’r maar aan staan: een nieuw virus, er is geen vaccin, onzekerheid alom en je moet een beleid uitstippelen.

Toch kun je je vastklampen aan een paar zekerheden. De groei van het aantal infecties zal direct exponentieel gaan. En je vertraagt die groei door de kans te verkleinen, door contact te minimaliseren, door isolement. Het zijn wetmatigheden, gedicteerd door statistiek en natuurwetenschap. Daarnaast heb je nog het Chinese voorbeeld: een maand ontkenning en toen moest het land op slot.

De economie zal een flinke opduvel krijgen. Maar die opduvel zal nog erger zijn als je aarzelt of gefaseerd te werk gaat. Bekijk daarvoor eens deze grafiek.

Economische schade in beeld (Ricus van der Kwast)
De figuur schetst voor twee hypothetische scenario’s de economische schade in de tijd. In scenario 1 sluit je na de uitbraak al je niet-essentiële economie totdat het virus is uitgewoed. In het tweede scenario ga je stapsgewijs te werk. Je sluit een deel van je activiteiten, gaat weer open, totdat een toename van het aantal zieken je weer tot een ingreep noopt, enzovoorts.

Het eerste scenario lijkt pijnlijk: de economie voelt direct een pijnscheut die 3 keer zo heftig is als in het tweede scenario. Dat scenario lijkt veel vriendelijker, glooiender. Maar de economische effecten duren in dit voorbeeld 8 keer zo lang en ook de totale economische schade (vergelijk het oppervlak onder beide curves maar) is echt meer dan 1,5 keer zo groot, om nog maar te zwijgen van de gevolgen op het aantal slachtoffers. Met een beetje geluk heb je wel bereikt dat een deel van de schade is uitgesteld tot na de verkiezingen.

Zijn we echt zo zeker dat deze verzonnen figuur onwaarschijnlijk is? Bekijk het anders: zou China echt uit overdreven voorzichtigheid zijn economie grotendeels gestopt hebben? Ik hoor nooit een Chinees spreekwoord waarin me niet ergens in een bijzin veel geld wordt toegewenst.

2.

De belangen van volksgezondheid en economie wezen vanaf het begin dezelfde richting uit. Maar nee, het Westen deed nog even niets. En toen het op gang kwam, zaten de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Nederland in de staart van het peloton. Hun beleid ging door een fase van ontkenning (ruwweg 2 maanden), onderschatting (2-3 weken), voordat er medio maart een U-bocht genomen werd om nog te redden wat er te redden viel.

De waardering voor hun leiders heeft hier niet onder geleden. Integendeel. Donald Trump oogstte de hoogste waardering sinds zijn aantreden. Ook Boris Johnson zag, nog voordat hij ziek uitviel, zijn rapportcijfer met 5 procentpunten stijgen. Mark Rutte zag dat meer dan 60 procent van de bevolking nu tevreden was over zijn kabinet, tegenover ruim 40 procent de maand daarvoor. Zo goed als de populariteit van Emmanuel Macron, Giuseppe Conte, Angela Merkel en alle andere regeringsleiders in die eerste maand alleen maar toenam.

Het is tekenend voor een tijd van crisis. Angstig en onzeker willen we ons scharen achter een leider die ons de weg wijst. Elk land zoekt zijn eigen Churchill. Maar het is veel te vroeg om te weten of er in deze crisis ergens een Churchill opstaat. We weten niet wie voldoende stabiel is, visie heeft en ook nog eens een dosis geluk op zijn weg vindt. Zonder de Tweede Wereldoorlog was Winston Churchill een middelmatig politicus gebleven en was zijn naam waarschijnlijk voor altijd verbonden geweest aan de Dardanellenveldtocht.

Dat populariteit piekt als het erom spant, weten we. Dat het geen garantie is voor eeuwigdurende roem verrast evenmin. John F. Kennedy en de invasie van de Varkensbaai, Jimmy Carter en de Iraanse gijzelingscrisis, George W. Bush en de Irakoorlog, stuk voor stuk historische fiasco’s, maar de populariteit van de zittende president rees aanvankelijk steeds de pan uit.

Rallying around the flag, noemen ze het in de VS. Het komt overal voor, ook Nederland ontkomt er niet aan. Maar er zit een schaduwkant aan dat fenomeen die ik niet verwacht had. Het valt je pas op als je je losrukt van de nieuwsblogs die over elkaar heen buitelen: je hoort nauwelijks kritiek meer. Althans niet op nationaal beleid. Oppositiepartijen houden zich overal gedeisd: dit is niet het moment om te scoren.

Kritiek op andere landen is er te over. Elk land vindt wel een land waar nog meer aangeklungeld wordt. België verbaast zich over Nederland, Nederland over Groot-Brittannië, Groot-Brittannië over Zweden, China verbaast zich over iedereen, iedereen over Bolsonaro, en Bolsonaro over Goerbangoeli Berdymoechammedov. Turkmenistan, die laatste.

3.

In die cruciale weken in maart lopen er in Nederland duizenden exact geschoolde mensen rond die hun ogen uitwrijven van verbazing. Ze zien dat virologen ineens het alleenrecht op rekenmodellen hebben. Ze zien dat verdachte besmettingsgevallen niet getest worden, dat Nederland als één van de weinige westerse landen het aantal genezingen niet rapporteert, dat ook het aantal doden fors wordt onderschat. Ze zien dat het RIVM dan toch wil starten om de besmettingsgraad van de bevolking in kaart te brengen, maar dat staakt omdat de website niet meer werkt.

Ze vragen zich af waarin Nederland precies verschilt van Xi Jinpings China als het RIVM begin maart met droge ogen en zonder te meten durft te beweren dat de situatie onder controle is, het virus in Brabant is opgesloten en dat het een verdere uitbraak nog hoopt te voorkomen. Dat virus is dan al in vrijwel elk Europees land opgedoken.

Maar de buitenstaanders houden wijselijk hun mond. Voor minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid horen ze immers thuis op de tribune, samen met die miljoenen betweterige bondscoaches. Als ze niet uitkijken, zijn zij ook de hobbyvirologen waar NRC-journalist Marc Hijink het op gemunt heeft, of moeten ze zich het advies van de schrijvende huisarts Joost Zaat in de Volkskrant aantrekken: porno kijken en verder je mond houden.

Kritiek op het beleid, als is ze nog zo opbouwend, wordt als een gebrek aan solidariteit gezien, bijna een gevaar voor de volksgezondheid. Van een afstand bekeken doet het vreemd aan: een argeloze bevolking die voorlopig te vuur en te zwaard het zigzag-beleid van haar leiders verdedigt. Tegelijk wordt ze bedot als nooit tevoren door diezelfde leiders. Die lijken voornamelijk bezig om een rookgordijn op te trekken om het eigen falen aan het zicht te onttrekken.

Op 2 maart is er volgens de regering geen enkel signaal dat er al een tekort aan beschermingsmiddelen is opgetreden. Het duurt enkele dagen voordat er een tekort aan alles is: beademingsapparatuur, gelaatsmaskers, testen, bedden, verzorgend personeel. Als op 6 maart de eerste coronapatiënt in Nederland overlijdt, vermoedt minister De Jonge dat dit niet het laatste sterfgeval zal zijn. Op 13 maart betoogt de minister-president dat er geen enkele goede reden bestaat om scholen te sluiten. Twee dagen later sluiten de scholen.
Je krijgt een ongemakkelijk gevoel als je de rol ziet die de wetenschap wordt toebedeeld. Die wordt belichaamd door Jaap van Dissel, hoofd infectieziektebestrijding van het RIVM. Het heeft er veel van weg dat Van Dissel, vast een bekwaam man, bij elke bocht van het kabinetsbeleid daar argumenten bij moet verzinnen. Zolang we geen tests hebben, zijn tests niet nodig. Zolang we geen mondmaskers hebben, zijn ze niet nodig en zelfs gevaarlijk.

We luisteren even niet naar andere epidemiologen, niet naar het WHO, we kijken niet naar landen met aantoonbaar betere resultaten bij het remmen van de virusuitbraak. Die vinden dat concept van groepsimmuniteit in deze fase maar een gevaarlijke gok.

Natuurlijk weet het RIVM beter. Al in 2006 had het voorspeld dat bij de uitbraak van een nieuw virus binnen drie maanden één kwart van de bevolking ziek zou worden en 40.000 Nederlanders zouden sterven. Zou het zijn zienswijze sindsdien drastisch veranderd hebben en het daarom nu wat rustiger aan doen? De aanpak vandaag lijkt niet op een draaiboek waarop het 14 jaar gestudeerd heeft.

Ondertussen lijkt de pers zo meegezogen in een maalstroom van groter en kleiner nieuws dat ze geen kritische kik op het beleid meer geeft. Een hoofdredactioneel commentaar van NRC-Handelsblad op 21-03-20 illustreert dit. Het stuk is een nauwelijks verholen oproep om zonder te morren het kabinetsbeleid te steunen, welke kant dat ook op gaat. Het dogma dat de gezondheid van bevolking en economie haaks op elkaar staan is al voor zoete koek geslikt. Wie nu al zegt dat het kabinet verkeerd zat met zijn laissez faire aanpak, overschat zijn eigen voorspellende gave, luidt de boodschap.

Nee! Dit is niet het terrein van vage toekomstmodellen. Je zult het nooit over kunnen doen, maar je zult altijd zeker weten dat die wekenlange lethargie mensenlevens gekost heeft. Er is geen twijfel. Waarom? Omdat er wiskunde in de wereld is.

4.

Begrijp me goed: het gaat mij er niet om dat getalm en geblunder er eens goed in te wrijven. Goed, je hebt je verslapen. Je hebt de epidemie eerst voor een Chinees, toen voor een Italiaans probleem versleten. Je bent wakker geschrokken en bent de verkeerde kant uitgerend. Je hebt te laat maskers besteld. Je hebt de verkeerde maskers besteld. Met het bestellen van beademingsapparatuur wachtte je nog even tot midden maart. Het kan allemaal gebeuren. Maar wat onvergeeflijk is, is dat je niet leert van je fouten, dat je ze probeert te verdoezelen, dat je ze zelfs opfleurt met termen als ‘intelligente lockdown’ en ‘volwassen democratie’. Alsof wij, gidslanders, nog meer zelfvertrouwen nodig hebben.

Straks zullen er politici opstaan die bloed ruiken, een enkeling hoopt dat zijn naam aan een enquêtecommissie blijft kleven. De pers zal uit haar comateuze coronaroutine ontwaken en over schandalen en wanbeleid berichten.

Mij zal dat een zorg zijn. Het gaat erom dat die fouten niet meer gemaakt worden, dat er nog bijgestuurd wordt waar dat kan. Nog is het niet te laat: nog steeds kunnen er mensenlevens gered worden en kan de economische schade worden beperkt. Het gaat, kortom, om beter leiderschap.

Mark Rutte en alle westerse regeringsleiders zullen hun eigen rol moeten overdenken. Je wordt geen Winston Churchill door een buste van de man in je ovale kantoor neer te zetten, en evenmin door met je handen op je rug kordaat voor de troepen uit te benen of hele zinnen uit zijn redevoeringen in je eigen verhaal te verwerken.

Dat hele Churchill-model zit trouwens aardig in de weg. Dit is geen Blitzkrieg met een zichtbare vijand. Toen moest je mensen mobiliseren, nu moet je ze motiveren om op de bank te blijven zitten. Dat vereist een fundamenteel andere aanpak. Nu helpt het juist als je onzekerheid toont, fouten toegeeft en je mensen af en toe de stuipen op het lijf jaagt.

Bruno Bruins die in elkaar zakt, Boris Johnson die geveld wordt: zover mag het nooit komen, maar je kunt alleen maar vaststellen dat die tragische gebeurtenissen meer gedaan hebben om mensen in hun kot te houden dan de zoveelste opzwepende speech.

Beter leiderschap betekent dat je je eigen organisatie doorlicht en durft in te grijpen. Dat je je ook durft af te vragen of je zelf wel tegen je baan bent opgewassen en een stap opzij zet als het antwoord negatief is. Dat zou pas staatsmanschap zijn. Churchilliaans haast.

In crisistijd moet hokjesdenken overboord. Dus verwelkom je kennis en expertise van buitenaf. Je ziet het niet als een bedreiging. Waarom geen doorgewinterde crisismanager aan het hoofd van ziekenhuizen? Waarom niet ondernemers en inkopers met jarenlange ervaring in het importeren van technische goederen uit Azië inschakelen in plaats van te vertrouwen op je eigen vermolmde kanalen die zich laten inpakken door de eerste de beste spammailer? En je mobiliseert wetenschappers uit andere vakgebieden, je stimuleert ze om samen te werken met je eigen instituten en je zet ze niet weg als hobbyvirologen. Maar het duurt zo lang voordat hier iets op gang komt dat het er steeds meer op lijkt dat er wel erg veel te verbergen valt.

Het betekent ook dat dat je meer dan ooit op Europese samenwerking inzet. Juist nu moet je beleid op elkaar afstemmen, informatie uitwisselen. Dat is niet wat je in die eerste crisismaanden ziet. Iedereen verschanst zich in nationale bastions, en Nederland meer dan wie dan ook. Dat is levensgevaarlijk en iets waar alleen verblinde eurosceptici blij van kunnen worden. Je ziet grensoverschrijdende hamsteraars, Buitenlandse Zaken dat twee weken te laat komt met negatieve reisadviezen. Er zijn patiënten vanuit Bergamo naar Palermo vervoerd. Als je diezelfde afstand naar het noorden aflegt, zit je in Denemarken: er zijn meer dan tien landen die dichterbij liggen. Als de scherven van deze crisis zijn opgeveegd, zal bovendien blijken dat elk land zoveel aan kracht en aanzien heeft ingeboet dat het de ander broodnodig heeft.

Het vermogen jezelf en je organisatie tegen het licht te houden, hulp van buitenaf te accepteren, samenwerking over de grenzen na te streven: het zijn essentiële punten op de checklist voor goed leiderschap. Ze zijn nog steeds niet afgevinkt.

Maar er gaat nog een voorwaarde aan vooraf waaraan niet voldaan is. Het is duidelijk dat je het aantal besmettingsgevallen in kaart moet brengen om de omvang van de crisis en het effect van je maatregelen te kennen. Veel te lang bagatelliseren regering en RIVM het belang van testen.

Er duikt zelfs serieus commentaar op dat het aantal doden een betere indicatie is om op te varen. De doden betreuren we en hun aantallen vormen straks een triest gegeven in de geschiedenisboeken. Maar nee, je neemt geen beslissingen op basis van een getal aan het einde van de rit, weken later. Iedereen die een blauwe maandag naar fysische of chemische processen gekeken heeft, weet dat je aan het begin van de curve moet kijken, dat je hier de toenamesnelheid van het aantal besmettingen moet kennen. Dáárop stuur je, alleen zo speel je kort op de bal.

Er zijn lichtpuntjes. Op 7 april waarschuwt Mark Rutte voor het te vroeg versoepelen van de corona-maatregelen. Hij lijkt om en spreekt eindelijk over de schijntegenstelling tussen volksgezondheid en economie. Diezelfde dag uit Jaap van Dissel zich in eendere bewoordingen. Hij pleit bovendien voor een uitbreiding van het aantal testen.

En zo komen we alsnog in de buurt van wat we bijna twee maanden eerder hadden kunnen doen met veel minder verstrekkende gevolgen: een totale lockdown, isoleren van besmette gevallen, testen en verzamelen van gegevens, totdat er nergens meer een vuurhaard opflakkert.

Al gauw doven die positieve signalen uit. De bevolking wordt ongeduldig, voorzichtig steekt kritiek de kop op. De regeerders zien dat hun populariteit tanende is. Er is sprake van een exit-strategie, niet zo maar één, maar een verstandige, en ik hou mijn hart vast. Ineens worden er wel experts bijgesleept, die bijvoorbeeld in recordtijd corona-apps moeten ontwikkelen, dichttimmeren, selecteren. Je voelt dat zij de zondebokken van straks zijn.

Bang ben ik dat onze beleidsmakers zich nu laten leiden door de publieke opinie, als coole ouders die hun zeurende kinderen willen plezieren, maar al weten dat ze straks samen op de blaren zullen zitten.

Bang ben ik dat de maatregelen niet alleen twee maanden te laat genomen zijn, maar dat men ook twee maanden te vroeg de teugels weer laat vieren, terwijl de WHO, epidemiologen en andere modelleerders juist voor versoepeling waarschuwen omdat er op dit moment geen enkele aanwijzing is dat al meer dan zeg 10% van de bevolking immuun is .
Maar ik zet mijn angsten opzij. Het zal nu goed gaan, geblunderd is er al genoeg.

Nog even huiver ik als ik lees dat Nederland een exit-strategie voorbereidt, niet zomaar één, maar een verstandige exit-strategie. Maar ik wuif mijn twijfels weg. Het zal nu goed gaan, geblunderd is er al genoeg. We gaan het zien de komende maanden. Misschien zien we het ook terug in de nieuwe GHS-index.

Waardeer dit artikel!!

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Met een grotere bijdrage steun je ons nog veel meer. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.

Mijn gekozen donatie € -

Publicist en chemisch technoloog Ricus van der Kwast is een vaste medewerker van De Republikein, tijdschrift voor politiek, cultuur, recht en burgerschap

Illustratie Gabriel Kousbroek
1 mei a.s. presenteert De Republikein een speciale editie gewijd aan de politieke gevolgen van de Corona-catastrofe, aangevuld met artikelen waarin wordt stilgestaan bij 75 jaar bevrijding. Met bijdragen van o.m. Roel van Duijn, Gerard Aalders, Manuel Kneepkens, Els de Groen, Raymond van den Boogaard, Paul Damen, Maurits van den Toorn, Gijs Korevaar, August Hans den Boef, Mark Blaisse, Ricus van der Kwast, Hans Maessen, Bart Gruson, Ries Roowaan en René Zwaap. Mis geen editie van dit unieke kwartaaltijdschrift en neem een abonnement.

You might be interested in

Partij voor de Republiek contra het kroonvirus

Published on

Corona betekent ‘kroon’, dus zo gek is het niet dat uitgerekend in de huidige crisis rond het coronavirus het initiatief van de oprichting van de Partij voor de Republiek werd geboren. Met de lancering van de website www.republiek.eu probeert het initiatiefcomité voldoende draagvlak te vinden voor een politieke beweging die zich richt op afschaffing van de monarchie in Nederland en de ontwikkeling van een Europese republiek.

De mondiale crisis rond het coronavirus brengt de structuurfouten van de Europese Unie meedogenloos aan het licht. Met de ruggen naar elkaar vechten de lidstaten tegen een onzichtbare vijand. De Europese Commissie is zo goed als machteloos, binnen de Europese Raad is de solidariteit tussen de diverse lidstaten ver te zoeken. Symbolisch sluiten de diverse EU-landen hun grenzen voor een virus dat aan geen grens gebonden is. De kloof tussen arme en rijke lidstaten vergroot. Tegelijkertijd is het lot van de burgers van alle landen als nooit tevoren met elkaar verbonden.

Duidelijk is dat Europa zichzelf opnieuw moet uitvinden wil het een crisis als deze in de toekomst het hoofd kunnen bieden. Een Europese Republiek is de oplossing, zo vindt de Partij voor de Republiek, een kersvers initiatief dat erop is gericht de ideeën van de vermaarde Duitse politieke filosofe Ulrike Guérot omtrent de omvorming van de Europese Unie tot een Republiek Europa ook in Nederland een draagvlak te bezorgen.

Het initiatiefcomité van de Partij voor de Republiek wordt gevormd door Lodewijk Brunt, emeritus hoogleraar Stedelijke vraagstukken aan de Universiteit van Amsterdam, media-entrepreneur Teun Gautier, oprichter van het online klokkenluidersplatform Publeaks en voorheen directeur van weekblad De Groene Amsterdammer, jurist en literator Manuel Kneepkens, oprichter van de Rotterdamse Stadspartij en ex-voorzitter van de Coornhertliga, de vereniging tot strafrechthervorming, en journalist René Zwaap, hoofdredacteur van tijdschrift De Republikein.

‘De Partij voor de Republiek streeft naar een democratisch en sociaal Europa dat opkomt voor zijn waarden in plaats van deze met voeten te treden’, aldus het initiatiefcomité in haar intentieverklaring op de nieuwe geopende website www.republiek.eu. ‘Een Europa dat mensenrechten hoog in het vaandel heeft staan. Een Europa waarin alle burgers over gelijke rechten beschikken, met gelijkwaardig stemrecht, sociale gelijkheid – inclusief een basisinkomen – en gelijke fiscale verplichtingen’.

De Partij voor de Republiek streeft naar de oprichting van een Europese republiek bestuurd door een transnationale, representatieve volksvertegenwoordiging, bestaande uit enerzijds een parlement met initiatiefrecht en begrotingsrecht, die op basis van one man one vote wordt gekozen uit transnationale partijen, en anderzijds een senaat die bestaat uit vertegenwoordigers van autonome regio’s en provincies die qua schaal min of meer gelijkwaardig zijn en die samen de Europese republiek vormen. Deze regio’s zijn niet gelijk aan de huidige lidstaten, zodat wordt voorkomen dat grote landen als Duitsland en Frankrijk de overhand krijgen, zoals nu vaak het geval is binnen de Europese Raad.

Binnen de Europese republiek geldt: wat decentraal kan, moet decentraal. De regering van de republiek is verantwoordelijk voor taken die niet decentraal kunnen worden uitgevoerd, zoals Gezondheidszorg, Buitenlandse Zaken, Defensie, Financiën, Milieu, Klimaat, Energie, Handel, Cyberzaken en Ontwikkelingshulp.

Voor de monarchie is binnen de Europese republiek geen plaats meer, aldus de Partij voor de Republiek. De Nederlandse monarchie kan derhalve ontbonden worden op basis van een financieel statuut waarbij de vrijkomende gelden worden geherinvesteerd in programma’s ter ontwikkeling van actief burgerschap en verbetering van onderwijs.

Als startdatum voor de Europese republiek stelt Ulrike Guérot, de bedenkster van het concept Republiek Europa, 8 mei 2045 voor, wanneer het precies honderd jaar geleden is dat de strijdkrachten van nazi-Duitsland in de Tweede Wereldoorlog hun wapens neerlegden. Een betekenisvollere datum voor ‘de herschepping van de Europese familie’, die Winston Churchill bepleitte in zijn legendarische redevoering op 19 september 1946 op de Universiteit van Zürich, lijkt nauwelijks te bedenken. De afschaffing van de monarchie in Nederland hoeft wat de Partij voor de Republiek i.o. niet zo lang op zich te laten wachten.

De Duitse politicologe Ulrike Guérot (1964) publiceerde in 2013 samen met de Oostenrijkse schrijver Robert Menasse een manifest ter oprichting van een Europese republiek. In 2016 verscheen haar boek Warum Europa eine Republik werden muss! Eine politische Utopie, dat een jaar later als Red Europa!: waarom Europa een republiek moet worden in Nederlandse vertaling verscheen. Guérot is als hoogleraar Europese politiek verbonden aan de Donau-Universität Krems en is hoofd van het European Democracy Lab (EuDemLab) in Berlijn.

You might be interested in

KONING VAN TRUMPLAND

De monarchistische beweging in de Verenigde Staten zet de kaarten op de Trumpdynastie. Invloedrijke techmiljardairs als Peter Thiel, lid van

1 2 3