Ulli Jessurun d' Oliveira

Een niet zo nieuwe eed voor rijksambtenaren

Ulli d’Oliveira

 

Er komt een opgefriste ambtseed voor rijksambtenaren. Het kabinet heeft het aannemen van een motie van het VVD-kamerlid Ellian uit 2021, waarin gevraagd werd om daarin op te nemen een frase over trouw aan de publieke zaak, aangegrepen om de hele eed te moderniseren. Dat gaat natuurlijk niet over één nacht ijs. Allerlei sondages, raadplegingen, adviezen worden ingewonnen, en dan rolt er een nieuw verhaal uit. Een van de onderdelen van die nieuwe formule is: ’Ik zweer/beloof de Koning en de Grondwet trouw te zijn (…).’

In het voortraject kwam er al gauw kritiek op de aanwezigheid van de koning in de tekst. Niet meer van deze tijd, overbodig, want trouw aan de Grondwet met zijn hoofdstuk over de koning is genoeg, en mag men dan niet langs grondwettelijke weg streven naar de afschaffing van het koningschap? Meer van dit soort geluiden werden tegen het ontwerp ingebracht. Dat heeft niet mogen baten. Het definitieve ontwerp handhaafde de trouw aan de koning. Niks modernisering, oude koek.

Er is nog enige hoop: het ontwerp is, zoals dat heet, in consulatie gebracht, dat wil zeggen dat iedereen er nog op mag reageren met commentaar en kritiek. Tot eind februari. Mijn ervaring met die publieksconsultatie is niet gunstig. Enerzijds komt er veel bagger als reactie, anderzijds wordt er door de bank genomen weinig geluisterd naar serieuze opmerkingen. Het luisterend oor van de overheid is geneigd om nog iets te laten doordringen als het van grote organisaties afkomstig is, maar gewone burgers praten tegen dovemansoren. Dat blijkt, doordat in een definitief voorstel de overheid moet reageren op de consultatie, en daarbij worden de burgerreacties stelselmatig overgeslagen en genegeerd. Vergeefse moeite dus, die consultatie van de burgers.

Het gaat hier om rijksambtenaren. Maar er zijn hoogwaardigheidsbekleders die ook de eed/belofte moeten afleggen, zoals Kamerleden. In de Grondwet staat daarover (art.60) dat zij ‘trouw aan de Grondwet’ zweren/beloven op de door de wet voorgeschreven manier. In de Wet beëdiging ministers en leden van de Staten-Generaal piept de koning weer tevoorschijn. Daar heet het: ‘Ik zweer/beloof trouw aan de Koning, aan het Statuut voor het Koninkrijk en aan de Grondwet.’ Dat is raar. Daargelaten dat je je ook kunt afvragen of dat Statuut wel genoemd moet worden, in elk geval is bij trouw aan de grondwet trouw aan het ambt van de koning als staatsorgaan inbegrepen. Net als de trouw aan andere staatsorganen, zoals de Raad van State, de ombudsman en noem maar op. Trouw aan een ceremonieel orgaan is gebakken lucht en verdient geen speciale vermelding.

 

Jurist en letterkundige Ulli d’Oliveira (1933) is een van de meest vooraanstaande republikeinen in Nederland. Ooit was hij voorzitter van de Stichting de Republikein, de officiële uitgever van dit tijdschrift.

 

 

De Republikein nr 4 2021: Afscheid van de Gouden Koets & Protest op het Loo

/
Heden is verschenen de nieuwe editie van De Republikein, tijdschrift voor politiek, cultuur, recht & burgerschap. De gerenommeerde jurist-republikein Ulli Jessurun d’ Oliveira ontvouwt zijn exit-strategie voor Amalia en haar zusjes. Volgens hem moeten ouders die hun kinderen klaarstomen voor het koningschap als enige beroepsoptie eigenijk uit de ouderlijke macht worden ontzet. Hij biedt de kroonprinses en de rest van de ‘Triple A’ een sierlijke juridische uitweg uit hun gouden kooi. Ze hoeven enkel te opteren voor de Argentijnse nationaliteit. Verder een gesprek met historicus Stephan Malinowski over de nieuwe ‘Historikerstreit’ in Duitsland om de restitutie-eisen van het Huis Hohenzollern, de collaboratie van het ex-koningsgeslacht met de nazi’s en de juridische klopjacht die het hoofd van het Huis tegen hem en collega’s voert als zij dat verleden oprakelen. ‘Hohenzollern heeft met zijn claims een Doos van Pandorra geopend.’ Jack Jan Wirken over het koloniale trauma in het klatergoud van de Gouden Koets. Aangaande de eindbestemming van het rijtuig is nu een advies aan koning en premier ingediend. Nooit meer gebruiken op Prinsjesdag en opbergen in een museum. Schril blijft het dat de dankbare ‘huldebrengers’ uit de overzeese gebiedsdelen die op de koets staan afgebeeld indertijd met één pennenstreek van hun Nederlandse nationaliteit werden beroofd. Schrijfster en ex-europarlementariër Els de Groen begaf zich tussen de demonstranten op kroondomein Het Loo , die hun ijver zagen beloond met een forse bekeuring van twijfelachtig karakter. Zij vraagt zich af hoe groot de ecologische footprint van Willem-Alexander is: zeker is die ‘king size’. Columnist Gerard Aalders reflecteert op het jongste staatsbezoek aan Noorwegen: ‘Voor vrouwen die nog meer hebben gezopen en gesnoven dan Mette-Marit, is zij een symbool van hoop’. Maurits van den Toorn onderzoekt de waarachtigheid van de steeds meer gecultiveerde inzet van burgerschap als smeerolie van een vastgelopen politiek systeem. ‘Burgerinitiatieven worden vooral omhelsd als ze aansluiten bij de wensen van de gemeente.’ René Zwaap over het drama van Walter Winchell, de razende reporter die de strijd aanbond met America First, de beweging die voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog aandrong op een aparte vrede tussen de VS en nazi-Duitsland en zelf ook fascistische elementen had. Zijn hechte band met FBI-chef J. Edgar Hoover grensde aan het onbetamelijke en kostte mogelijk het leven aan Winchells enige zoon. In Philip Roth’s distopische succesroman The Plot Against America, over een fascistische machtsovername in de VS anno 1940, speelt Walter Winchell echter niet voor niets een heldenrol. Adel-kenner Titus von Bönninghausen over de DNA-salon in Paleis Huis ten Bosch en het genealogische gehossel van het koninklijk paar. Naar de letter van het adelwezen is alles aan de koninklijke titelatuur fictie, en ook de Baskische roots van het huis van Zorreguieta komen neer op verzinsels, blijkt bij het doorvlooien van de beide stambomen. Provo-oprichter Roel van Duijn kreeg Thierry Baudet aan de lijn over zijn kritiek op de complottheorieën waarin de FvD-leider grossiert en besloot tot een weerwoord in boekvorm. Onze Rotterdamse huisdichter Manuel Kneepkens krijgt uitgeversadvies voor een Houellebecq-roman op z’n Hollands: over een polderrepubliek met een ‘shariah light’. Onder professoren in coronatijd: Ricus van der Kwast over de Belgische ‘geluksprofessor’ Lieven Annemans, met zijn feitenvrije wetenschap een van de favoriete geleerden in de kringen van Willem Engel’s Viruswaanzin (in tegenstelling tot Annemans ultieme tegenvoeter Marc van Ranst), en Sjoerd de Jong presenteert een nieuw avontuur van ‘complotprofessor’ Karel, die voor de rechtbank op zoek gaat naar de chip in het hoofd van de koning. In de kelder van het Darwin-museum in Moskou deed kunstenaar Fredie Beckmans een curieuze ontdekking. Aldaar rust, opgezet en al, de laatste hond van Stalin. Jachthond Milka was een geschenk van koningin Wilhelmina. Gastcolumniste Daniela Hooghiemstra voorziet een toekomstige machtgreep van het Huis van de Oranje Postcodeloterij. Henk Westbroek verklaart nu ook de jacht op het volk voor geopend op de Kroondomeinen en Republiek-voorzitter Floris Müller kapittelt ANP-hoofdredacteur Freek Staps om diens gebrek aan verzet tegen de Mediacode. Classicus Anton van Hooff beschrijft de 16e eeuwse renaissance van de tirannenmoord en vergelijkt deze met de motivatie van de latere anarchistische koningsmoordenaars en jihadisten. Boekrecensies van Het Brusselse moeras. Achter de schermen van de macht in Europa van Tijn Sadée en Bert van Slooten en Friso; het tragische leven van Johan Willem Friso door Ronald de Graaf . En natuurlijk De Blik van Joep Bertrams.